Prokorment is leverancier in Nederland en België van Fuss EMV, een toonaangevende aanbieder van EMC-oplossingen. Fuss EMV heeft een interessant artikel geschreven over EMC componenten op offshore platforms zoals winparken en olie- en gasinstallaties. Veel leesplezier!
Waarom EMC op offshore-platforms zo cruciaal is
Offshore-platforms zijn complexe technische omgevingen waar energieopwekking, communicatie, monitoring en besturing nauw met elkaar samenwerken. Of het nu gaat om een olie- en gasinstallatie of een offshore-windpark: overal draaien elektrische en elektronische systemen die continu met elkaar interacteren.
In zo’n compacte, technisch intensieve omgeving speelt elektromagnetische compatibiliteit (EMC) een sleutelrol. Eén enkele elektromagnetische storing kan al verstrekkende gevolgen hebben: communicatiestoringen, foutmeldingen in veiligheidssystemen, verkeerde sensorwaarden of zelfs uitval van energieverdelers. Door de grote afstand tot het vasteland en het onvoorspelbare weer zijn storingen op zee bijzonder kritiek. Daarom is EMC niet alleen een technische vereiste, maar een essentieel onderdeel van bedrijfszekerheid en het voldoen aan internationale regelgeving.
Electromagnetische storingsbronnen op offshore-installaties
Op offshore-platforms komen talloze bronnen van elektromagnetische verstoringen voor. Denk aan generatoren, omzetters, schakelkasten en motorbesturingen die sterke elektromagnetische velden opwekken en daarmee gevoelige besturingstechniek kunnen beïnvloeden. Tegelijkertijd draaien er allerlei communicatiesystemen: radar, navigatie, radio, WLAN en satellietsystemen. Vooral het samenspel tussen hoogspanningsinstallaties (bijv. 66 kV-leidingen in windparken) en gevoelige meetapparatuur is uitdagend. Hoogfrequente emissies kunnen in signaalkabels koppelen en foutmetingen veroorzaken. Ook externe factoren als bliksem, inductiestromen en potentiaalverschillen door geaarde metalen constructies spelen een rol. In een omgeving waar metalen behuizingen, zoute lucht en vocht de verspreiding van elektromagnetische velden juist versterken, zijn geschikte EMC-componenten onmisbaar.
De rol van EMC-componenten in offshore-techniek
EMC-componenten zijn op offshore-platforms essentieel voor de stabiliteit van het volledige systeem. Ze filteren, dempen of leiden elektrische storingen af voordat deze kritische apparatuur kunnen beïnvloeden. Vooral in veiligheidsrelevante toepassingen, zoals procesbewaking, brandmeldsystemen of noodstop-techniek garanderen EMC componenten dat systemen betrouwbaar blijven draaien.
-
Netfilters zorgen voor een stabiele stroomvoorziening.
-
Gelijkstroom- en hoogfrequentdempers verminderen storingen.
-
Ferrieten onderdrukken ongewenste signaalcomponenten in datalijnen.
-
Overspanningsbeveiliging beschermt tegen tijdelijke pieken en bliksem.
-
Afschermingen houden communicatiesignalen schoon en storingsvrij.
Zonder EMC-componenten zou de moderne, sterk verbonden offshore-elektronica eenvoudigweg niet te beheersen zijn.
Typische EMC-componenten en hun functies in offshore-omgevingen
De keuze voor EMC-componenten op zee wijkt sterk af van toepassingen op land. Naast de elektrische prestaties moeten ze namelijk bestand zijn tegen extreme mechanische en klimatologische invloeden, zoals zout, vocht, temperatuurpieken en trillingen. Veelgebruikte EMC-componenten offshore zijn onder meer:
-
EMC-filters voor energievoorzieningen en frequentieomvormers
-
Ferrietkernen en kabeldempers voor signaalonderdrukking
-
Geleidende afdichtingen en afgeschermde behuizingen met corrosiebescherming
-
Overspanningsafleiders voor bliksem- en netbeveiliging
-
EMC-connectoren met IP68-classificatie
-
Aardingssystemen met zeewater-bestendige contactoppervlakken
Samen zorgen deze componenten ervoor dat systemen ook onder barre omstandigheden stabiel en betrouwbaar blijven functioneren.
EMC-gericht ontwerp voor offshore-systemen
Een EMC vriendelijk ontwerp is op offshore-platforms geen bijzaak maar een absolute voorwaarde. Door de hoge dichtheid aan elektrische systemen en de ruige omgeving volstaat het niet om standaardcomponenten te gebruiken. Er is vanaf de ontwerpfase een integraal EMC-concept nodig, dat alle niveaus van het systeem omvat: van stroomvoorziening tot datacommunicatie.
Belangrijke ontwerpaspecten zijn:
-
Correcte aarding en potentiaalvereffening:
Offshore-platforms bestaan uit grote metalen structuren die efficiënt als aardingssysteem kunnen dienen. Massepunten moeten slim worden verbonden om lussen en resonantie te voorkomen. -
Doordachte kabelrouting:
Signaalkabels moeten altijd fysiek gescheiden blijven van voedingskabels, bij voorkeur met afstand en een orthogonale opstelling. Afscherming en corrosiebestendige connectoren zijn onmisbaar. -
Afgeschermde schakelkasten:
Schakelkasten moeten geleidende coatings en afdichtingen hebben om leksignalen te voorkomen. -
Robuuste installatie:
Componenten moeten hun EMC-eigenschappen behouden, zelfs na jaren van zout, trillingen en temperatuurschommelingen.
Normen, certificeringen en veiligheidseisen op zee
De EMC vereisten voor offshore-installaties zijn vastgelegd in een reeks internationale normen die ervoor zorgen dat systemen storingsvrij functioneren, veiligheidskritische apparatuur niet hinderen en communicatie betrouwbaar blijft. Belangrijke normen zijn o.a.:
-
IEC 61000-serie – basisnormen voor EMC
-
CISPR 11/22 – limieten voor industriële installaties
-
DNV-GL-richtlijnen – maritieme elektronica
Bij gebruik in explosiegevaarlijke zones (bijv. gaswinning of opslag van brandstoffen) zijn ATEX- en IECEx-certificeringen verplicht. Deze waarborgen dat er geen vonken of geïnduceerde stromen ontstaan die explosies kunnen veroorzaken. Voor offshore-windparken gelden daarnaast eisen volgens IEC 61400-24 (bliksembeveiliging), waarin ook EMC aspecten zijn opgenomen.
Classificatiebureaus zoals Bureau Veritas, ABS en Lloyd’s Register vereisen eveneens EMC documentatie voordat systemen in gebruik mogen worden genomen. Bedrijven die aan deze normen voldoen, beperken niet alleen technische risico’s, maar voldoen ook aan belangrijke voorwaarden voor verzekering en operationele goedkeuring.
Toekomsttrends: EMC in offshore-windparken, digitale platforms en autonome schepen
De offshore-sector zit midden in een technologische transformatie. Moderne installaties worden steeds digitaler, slimmer en autonomer. Systemen voor conditiebewaking, 5G-communicatie en AI-gestuurde besturing verhogen de efficiëntie, maar stellen ook hogere eisen aan EMC bescherming. In windparken communiceren honderden turbines continu met de controlekamer aan land. Elke turbine bevat omvormers, sensoren en communicatiesystemen die elkaar kunnen beïnvloeden. Zonder geavanceerde EMC componenten zouden data verstoren of besturingen onbedoeld reageren. Ook bij autonome supply-schepen en onderwaterrobots is een stabiele elektromagnetische omgeving essentieel voor betrouwbare navigatie en communicatie.
Een opkomende trend is de ontwikkeling van “slimme EMC componenten” die actief hun omgeving monitoren. Denk aan systemen die detecteren wanneer een afscherming beschadigd raakt of wanneer een onderdeel buiten zijn specificatie werkt. In combinatie met predictive maintenance kunnen storingen zo vroegtijdig worden opgespoord—met aanzienlijk minder uitvaltijd als resultaat.
FAQ: veelgestelde vragen over EMC componenten op offshore-platforms
1. Waarom is EMC op offshore-platforms extra belangrijk?
Omdat krachtige elektrische systemen en gevoelige elektronica dicht bij elkaar staan. Storing kan veiligheidsrelevante gevolgen hebben en is moeilijk te verhelpen door de afstand tot het vasteland.
2. Welke omgevingsfactoren beïnvloeden EMC offshore?
Zout, vocht, temperatuurwisselingen en metalen structuren versterken de verspreiding van elektromagnetische velden.
3. Welke EMC componenten worden offshore gebruikt?
Filters, ferrieten, overspanningsbeveiliging, afgeschermde connectoren, geleidende afdichtingen, metalen behuizingen en corrosiebestendige aardingssystemen.
4. Welke normen zijn van toepassing op EMC op zee?
Onder meer IEC 61000, CISPR 11/22, ATEX, IECEx en DNV-GL-richtlijnen.
5. Hoe voorkom je EMC problemen offshore?
Door vroegtijdige planning, simulaties, gecertificeerde componenten, periodieke inspecties en goed opgeleid onderhoudspersoneel.
6. Hoe ontwikkelt EMC technologie zich verder?
Slimme EMC systemen met zelfdiagnose en AI-ondersteuning worden de nieuwe standaard voor voorspellend onderhoud en bedrijfsoptimalisatie.
Conclusie: EMC als fundament voor veilige offshore-infrastructuur
Op zee is elektromagnetische compatibiliteit geen luxe, maar een absolute noodzaak. EMC bepaalt de veiligheid, de communicatie en de beschikbaarheid van de volledige installatie. EMC componenten vormen de onzichtbare beschermlaag die ervoor zorgt dat sensoren, besturingen en communicatiesystemen onder extreme omstandigheden blijven functioneren. Met de groei van elektrificatie en digitalisering, van offshore-windparken tot olie- en gasplatforms en autonome schepen, nemen de EMC eisen verder toe. Toekomstige installaties zullen meer gebruikmaken van slimme EMC systemen, corrosiebestendige materialen en geïntegreerde beschermtechnieken. Organisaties die EMC nu al structureel meenemen in hun ontwerp en engineering, versterken hun veiligheid én hun technologische voorsprong op zee.
